नेपाल विरोध आन्दोलन २०२५: सामाजिक परिवर्तनको नयाँ लहर कि अस्थिरताको जोखिम?

नेपालमा सन् २०२५ को सेप्टेम्बरमा सुरु भएको विरोध आन्दोलनले देशको सामाजिक, आर्थिक र राजनीतिक परिदृश्यमा ठूलो तरंग ल्याएको छ। काठमाडौं, पोखरा, बिराटनगरलगायतका सहरहरूमा हजारौं युवा, विद्यार्थी र नागरिकहरू सडकमा उत्रिएका छन्। सामाजिक सञ्जालमा #NepalProtest2025 र #YouthForChange जस्ता ह्यासट्यागहरूले विश्वव्यापी ध्यान खिचेका छन्। तर, यो आन्दोलनले वास्तवमै परिवर्तन ल्याउँछ, वा यो अर्को अस्थिरताको कारण बन्छ?

आन्दोलनको पृष्ठभूमि

यो आन्दोलनको मुख्य कारणहरूमा बेरोजगारी, भ्रष्टाचार, महंगी र नीतिगत असफलताहरू छन्। नेपालमा ३० लाखभन्दा बढी युवाहरू बेरोजगार छन्, र वार्षिक ५ लाखभन्दा बढी युवा रोजगारीको खोजीमा विदेश पलायन हुन्छन्। यस्तै, ठूला भ्रष्टाचार काण्डहरूमा संलग्न व्यक्तिहरूमाथि कारबाही नहुनुले जनतामा आक्रोश बढाएको छ।

मुख्य मागहरू

आन्दोलनकारीहरूले सरकारसँग स्पष्ट मागहरू राखेका छन्:

• रोजगारी सिर्जना: स्वदेशमै रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्न नीतिगत सुधार।
• भ्रष्टाचार नियन्त्रण: स्वतन्त्र छानबिन र कडा सजायको व्यवस्था।
• शिक्षा सुधार: व्यावहारिक र प्राविधिक शिक्षामा लगानी।
• डिजिटल स्वतन्त्रता: स्वदेशी डिजिटल प्लेटफर्मको विकास र डाटा सुरक्षा।

सामाजिक सञ्जालको भूमिका

यो आन्दोलनमा सामाजिक सञ्जालको भूमिका निर्णायक रहेको छ। तर, विदेशी प्लेटफर्महरूको प्रयोगले डाटा गोपनीयता र सूचना हेरफेरको जोखिम बढाएको छ। Lacspace ले प्रस्ताव गरेको NepalConnect जस्ता स्वदेशी प्लेटफर्महरूले यस्ता समस्याहरू समाधान गर्न सक्छन्।

Lacspace को दृष्टिकोण

Lacspace का संस्थापक एलन कर्ण भन्छन्:

“यो आन्दोलन नेपालको डिजिटल र सामाजिक भविष्यको आधार बन्न सक्छ। हामीलाई AI-संचालित समाधान र स्वदेशी डिजिटल प्लेटफर्म चाहिन्छ जसले युवाहरूलाई सशक्त बनाओस्।”

भविष्यको बाटो

यो आन्दोलनले नेपालको भविष्यलाई नयाँ दिशा दिन सक्छ, तर नेतृत्व र संगठनको अभावले यसलाई कमजोर बनाउन सक्छ। सरकारले तुरुन्त मागहरू सम्बोधन नगरे अस्थिरता बढ्ने जोखिम छ।

— लेख: एलन कर्ण, Founder of Lacspace